Zelf compost maken is makkelijk, leuk en slim om te doen. Jouw groente, fruit en tuinafval (gft) zet je eenvoudig om in gratis vruchtbare compost voor je tuin.

Composteren kun je doen met of zonder wormen. Als je compost maakt met behulp van wormen noemen we dat vermicomposteren. Wormen eten bioafval, verteren het en poepen het weer uit. Die wormenpoep is geurloos, fijn van structuur en super vruchtbaar. De beste compost dus voor je (moes)tuin! Maar ook zonder wormen maak je van jouw gft hele mooie vruchtbare compost.

Leer meer over (wormen)compost

In het kader van de campagne ‘Zet je restjes in bloei‘, organiseerde De Groene Belevenis in 2022 en 2023 samen met de gemeente Leusden een serie praktische workshops over (vermi)composteren. Edgar van Groningen van de StadsWormerij uit Amersfoort begeleidde deze. Meer dan 70 Leusdenaren namen hier aan deel.

Edgar van Groningen van de StadsWormerij in Amersfoort heeft jarenlange ervaring met (wormen)compostering.
Met de tips in deze video en op deze pagina kun je snel van start met het maken van -gratis!- vruchtbare compost van je GFT. Je planten zullen je eeuwig dankbaar zijn!

Tips voor succesvol composteren

Compost maken kan zowel met als zonder wormen; de principes zijn ongeveer hetzelfde. Wormen zorgen voor een rijkere en vruchtbaardere compost, maar vragen wel enige aandacht om te zorgen dat ze niet uitdrogen, of verdrinken, of verhongeren, over overvoerd raken. Het is goed om je daarvan bewust te zijn.

Waarin kun je composteren?

Je kunt compost maken op een simpele hoop, in een bak of in een compostvat. Er zijn ook allerlei systemen op de markt die het composteren eenvoudig maken. Maar het belangrijkste wat je nodig hebt is een geschikte plek voor je compostbak/vat. Voor een compostbak heb je al snel enkele vierkante meters buitenruimte nodig. Je kunt een compostbak makkelijk zelf maken, bijvoorbeeld met pallets (hou ongeveer een grondoppervlakte van 1 x 1 meter aan). Je kunt ook kiezen voor een wat compacter compostvat van kunststof. Deze koop je bij een tuincentrum of tweedehands op Marktplaats.
Als je een wat grotere tuin hebt en/of serieus wil composteren, dan loont het de moeite om minimaal twee compostbakken of -vaten naast elkaar te plaatsen. Dit maakt het omzetten makkelijker. Bovendien kun je dan werken met een ‘actief’ en een ‘rust’ compostbak of -vat.

Wat heb je verder nog nodig?

Naast een compostbak/vat heb je een schep of riek nodig voor het omscheppen van je gft materiaal. Ook heb je een goede heggenschaar nodig voor het kleinmaken van je gft materiaal. Daarnaast is een wat grotere emmer of speciekuip handig om je materiaal in te kunnen mengen.
Je composthoop of -bak kun je beschermen tegen teveel zon of regen door deze af te dekken met een plastic zeil. Een compostvat heeft in de regel al een deksel.

Wat is de beste plek voor je compostbak/vat?

Je compostbak of -vat plaats je het beste op een schaduwrijke plek. Niet in de volle zon, omdat de hoop of het vat dan snel uitdroogt.

Hoe vaak moet je je compostbak/vat omzetten?

De inhoud van je composthoop of -bak kun je het beste ongeveer elke zes weken geheel ondersteboven te keren (‘omzetten’). Dat zorgt voor een goede beluchting en versnelt het composteringsproces.
In een halfopen of gesloten compostvat kun je organisch afval niet omzetten met een riek, maar wel met een compostbeluchter. Een gevarieerde gft-samenstelling is hoe dan ook belangrijk, zoals in de video wordt uitgelegd.

Wat doe je met de wormen als je compost gaat omzetten of oogsten?

Als je wormen hebt toegevoegd aan je compostbak of vat, dan bewonen die meestal de bovenste laag van de hoop, een paar centimeter onder het oppervlak. Wanneer je je compost met een schep of riek gaat omzetten of oogsten, dan wil je deze behulpzame vrienden natuurlijk niet doorboren. Schep daarom eerst de bovenste laag van circa .. cm van de hoop en houd die apart in een grote emmer of kuip. Zet vervolgens de rest van de compost om en voeg als laatste de wormen weer toe. Ze gaan gerust weer verder met eten en verteren.

Kunnen wormen tegen vorst?

Composteren kun je het hele jaar door doen. In de winter zal het composteringsproces wel langzamer gaan vanwege de lagere buitentemperaturen. De wormen zullen zich om die reden ook wat meer terugtrekken in het midden van de bak of het vat. Daar houden ze het prima vol met elkaar, ook als het buiten stevig vriest.

Hoe kom je aan compostwormen?

Wormen die het goed doen in je compostbak zijn niet dezelfde wormen die je vindt in je tuin. Die laatsten zijn over het algemeen bodemwoelers of pendelaars. Zij graven gangen in de grond en eten aarde (bodemwoelers) of organisch afval (pendelaars).
Wat je nodig hebt voor je compostbak of vat zijn strooiselbewoners. Deze wormen zijn vaak kleiner en wat roder van kleur. Je vindt ze vaak onder of tussen een hoop rottende bladeren of in mesthopen, vandaar dat ze ook wel mestwormen worden genoemd. Een mesthoop bij een manege of boerderij kan dus een goede bron van compostwormen zijn. Of probeer via iemand die al vermicomposteert een handje compostwormen te bemachtigen.
Er zijn ook commerciële wormenkwekers die compostwormen verkopen. Vaak zijn dat echter wormen die op een intensieve manier worden gekweekt voor de visserij, niet ten behoeve van compostering.

Meer informatie

Wil je meer weten over (vermi)composteren? Check deze links: